در گفت‌وگو با فارس:
استاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: نگاه شیخ بهایی به اسلام با ویژگی تمدنی همراه بود؛ او به خوبی دریافته بود که نگاه تک‌ساحتی به دین تصویر درستی از دین ارائه نمی‌دهد.
محمد فنایی اشکوری استاد فلسفه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) درباره جامعیت اندیشه شیخ بهایی به مناسبت سالروز وفات وی به خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس گفت: شیخ بهایی حکیم، فقیه، عارف، منجم، ریاضی‌دان، مورخ، ادیب و شاعر بزرگی در قرون دهم و یازدهم هجری است.
وی مهمترین ویژگی شیخ بهایی را جامعیت اندیشه او به شمار آورد و گفت: بیش از 95 کتاب و رساله از او در حوزه‌های مختلف حدیث، ریاضی، اخلاق، نجوم، عرفان، مهندسی، هنر، سیاست و فیزیک و … باقی مانده است .حتی روز «نجوم و شیخ بهایی» از سوی یونسکو سال 2009 به دلیل اهمیت او در زمینه ستاره‌شناسی نام‌گذاری شد.
وی با تأکید بر اینکه شیخ بهاءالدین عاملی (شیخ بهایی) از معماران مکتب فلسفی اصفهان به شمار می‌رود، یادآور شد: وی از اساتید ملاصدرا، مؤسس حکمت متعالیه است.
فنایی‌اشکوری در ادامه اظهار داشت: بنابراین شیخ بهایی بین حکمت و فقه و طب و ریاضیات و عرفان و شعر و ادب و بین علم و عمل و ذوق و نظر جمع کرده بود.
وی یادآور شد: او در مذمت علم بدون عمل می‌گوید: «علم رسمی سر به سر قیل است و قال / نه از او کیفیتی حاصل نه حال / درس اگر قُربت نباشد زو غرض / لیس درساً إنه بئسَ المرض»
فنایی با تأکید بر اینکه بنابراین شیخ بهائی فقط یک عالم و دانشمند نبود، بلکه فرزانه‌ای فرهنگ ساز و تمدن ساز بود که نظیر او کمتر دیده شده است، توضیح داد: نگاه شیخ بهائی به اسلام نگاه تمدنی بود. او خوب دریافته بود که نگاه تک ساحتی به دین تصویر درستی از دین ارائه نمی‌دهد.
وی در پایان یادآور شد: به اعتقاد شیخ بهایی برای ساختن فرهنگ و جامعه دینی وجود مؤلفه‌های گوناگون علمی و فرهنگی ضروری است. بی شک مطالعه و تأمل در افکار و احوال امثال شیخ بهایی برای ترسیم خطوط کلی تمدن اسلامی مفید و راهگشاست