دعای کميل، تجلی حالات عرفانی اميرالمومنين(ع) است

براي فهم عرفان اصيل، بايد به ادعيه رسيده از ائمه(ع) رجوع کرد؛ چرا که ادعيه نشانگر حالات عرفاني است و براي فهم آن ها نيز بايد از خود ايشان کمک گرفت؛ لذا دعاي کميل، تجلي حالات عرفاني اميرالمومنين علي(ع) است.محمد فنايي اشکوري عضو هيئت علمي موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) در گفت وگو با ايکنا اظهار داشت: براي فهم عرفان ناب علوي بايد به سخنان حضرت علي(ع) رجوع کرد و براي يافتن سخنان عرفاني امام علي(ع) بايد به سراغ ادعيه اي چون دعاي کميل رفت زيرا که ادعيه نشانگر حالات عرفاني ائمه(ع) است و داراي بالاترين مضامين عرفاني است.
وي با اشاره به فرازي از دعاي کميل که امام علي(ع) مي فرمايد: «يا الهي و سيدي و مولاي صبرت علي عذابک فکيف اصبر علي فراقک…» اظهار داشت: تنها چيزي که در اين عالم مي تواند رنج و اندوه بي پايان براي عاشقان حق فراهم آورد، تصور فراق و محروم شدن از تماشاي جمال جميل حق است. هر چه محبت به چيزي بيشتر باشد فراق از آن تلخ تر و دشوارتر است. وي افزود: يکي از راه هاي سنجش شخصيت معنوي انسان اين است که معلوم شود از فراق چه اموري رنج مي برد. اهل دنيا از فراق دنيا و تعلقات دنيوي رنج مي برند و اهل معنا از فراق خدا و جدايي از دوستان و اولياي خدا. حقيقت ما همان چيزي است که به آن شوق داريم. فنايي نمونه اي از منتهاي آرزوي عارفان را در «فبعزتک يا سيدي و مولاي! اقسم صادقا، لئن ترکتني ناطقا، لأضجن اليک بين اهلها ضجيج الآملين و لأ صرخن اليک صراخ المستصرخين، و لأبکين عليک بکاء الفاقدين و لا نادينک أين کنت يا ولي المومنين، يا غاية آمال العارفين، يا غياث المستغيثين، يا حبيب قلوب الصادقين و يا اله العالمين!» دانست و در شرح اين فراز گفت: مولاي من، به عزتت سوگند! اگر به من اجازه سخن گفتن دهي، در پيشگاهت در ميان دوزخيان ناله و شيون سر دهم، چون ناله آرزومندان، و به سويت فرياد برآورم فريادرس فريادخواهان، و مي گريم در پيشگاهت همچون گريه گم کردگان، و تو را ندا دهم که کجايي اي ياور مومنان، اي منتهاي آرزوي عارفان،اي فريادرس ياري جويان، اي دوست دل هاي راستگويان و اي خداي جهانيان!وي تاکيد کرد: شدت عشق و مرتبه عاشقي را تماشا کن! امام علي(ع) به عزت خدا سوگند مي خورد که اگر مرا در جهنم افکني، باز از عشق تو و از اميد لقايت دست برنمي دارم و همواره تو را صدا خواهم کرد و با تو راز و نياز خواهم داشت. چه کسي جز سپهسالار عشق و امير قافله دلدادگي مي تواند چنين سخني بگويد