دکتر محمد فنایی اشکوری با اشاره به بنیان های فرهنگ، گفت: منظور ما از فرهنگ مجموعه ای از باورها و ارزش ها و سنت ها است اعم از اینکه بطور صریح ریشه در دین داشته باشد یا دستاورد بشری و رهاورد عقلا باشد. مجموعه اعتقادات دینی ما، ارزش های مذهبی ما، شعائر، سنت های ملی، و هر آنچه مربوط به سبک زندگی و شیوۀ زیست ما , و آنچه ظهور معنویت و عقلانیت و احساس ما است اعم از علم و هنر و ادبیات و مانند آن فرهنگ ما را تشکیل می دهد. بنا بر این فرهنگ عرض عریض و دامنۀ وسیعی دارد. ما انسان ها علاوه بر نیازهای مادی و جسمانی محض مثل خوراک و پوشاک و مسکن و بهداشت، نیاز های فرهنگی داریم. فرهنگ هر ملت از عناصر اصلی هویت او است.
وی در رابطه با ضرورت جهاد فرهنگی خاطر نشان کرد: از نگاه اسلامی، فرهنگ و باور فقط ابزار برای زندگی نیست، چنانکه سرگرمی هم نیست آنگونه که در جوامع سکولار یا غربی مطرح است؛ بلکه باورها و ارزش های راستین مقدس هستند و محور و اساس و مبنای زندگی هستند. آنها هدف و آرمان هستند و نه فقط ابزار. تهاجم فرهنگی تهاجم به هویت و اصالت و ارزش ها و باورهای ما و همچون تهاجم نظامی تهاجم به کیان ماست. در مقابل این تهاجم دفاع و جهاد لازم است، چنانکه برای ترویج و تحکیم فرهنگ راستین نیز مجاهده و تلاش لازم است.
وی به تهاجم فرهنگی اشاره کرد و اظهار داشت: ما در مقابل تهاجم فرهنگی قرار داریم و دشمن هم تشخیص داده که از چه ناحیه ای اگر به ما صدمه وارد کند، آن صدمه کاری خواهد بود، از همین رو فرهنگ ما را با همه ابزارهایی که در اختیار دارد، نشانه گرفته است. طبیعی است که ما نسبت به جهاد فرهنگی دغدغه داشته باشیم و آن را در سطوح مختلف در اولویت قرار دهیم.
استاد فلسفه تطبیقی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی اقدامات صورت گرفته در کشور را ناچیز خواند و متذکر شد: کوشش های خوبی صورت گرفته و نمی توان آنها را نادیده گرفت، ولی کارها و اقداماتی که ما انجام داده ایم در مقابل حجم فعالیتی که دشمن در این زمینه دارد ناچیز است. فعالیت های انجام شده هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ کیفی خیلی ساده است و پیچیدگی کار فرهنگی که امروزه زمان مقتضی آن است را ندارد و ما راه درازی را در پیش داریم. نیاز فرهنگی نسل جدید نیازی جدی است و اگر برنامه ریزی دقیقی نداشته باشیم و کوشش جهادی نکنیم نمی توانیم این نیازها را پاسخ گوییم، در آن صورت عرصه برای رقبای فرهنگی ما باز خواهد شد و دشمن از این طریق می تواند نفوذش را عمیقتر و گسترده تر کند و به اهدافش دست یابد.