نقد عرفان یهودیت (قبالا/کابالا)

گرچه دین یهود ریشه در وحی الهی دارد، اما بسیاری از متون مقدس یهودی اساساً بشری است و قرن‌ها پس از حضرت موسی (ع) نوشته شده است. برخی از پژوهشگران، از جمله برخی پژوهشگران یهودی، معتقدند که پنج کتاب اول عهد عتيق از سوی نویسندگان متعدد نوشته شده است که هر یک سبک خاص خود را دارند. پيشگوئي هایی که در آنها آمده، پس از وقوع آن وقایع نوشته شده اند. قسمت هایی از تورات در حدود 800 سال پس از حضرت موسي تدوین شده است.
خدایی که تورات موجود معرفی می کند، از صفات نقص و عجز و جهل و شرارت هم برخوردار است. بر این اساس و با تأثّر از آیین گنوسی کابالیست ها ریشۀ شرّ در جهان را به خود خدا بر می گردانند. به نظر برخی از آنها در خود خدا نوعی دوئیت خیر و شرّ و نور و ظلمت هست، چنانکه خدا خود جنبۀ مذکر و مؤنث (شکینا و ملکوت) دارد.
یکی از عناصری که در جریان‌های کابالیست دیده می شود پیوند میان عرفان و جادوگری و علوم غریبه مثل علم اعداد و حروف (سیمیا) و فالگیری و طالع بینی است. استفادۀ گستردۀ گروه های مرتبط با قبالا از علائم و نمادها نیز با این قضیه ارتباط دارد.
عرفان حقیقی تعلیم الاهی است که عبد را به کمال و سعادت می رساند، اما سحر و جادو تعلیم شیطان است که منشأ ضرر و فتنه و اختلاف خانوادگی و خسران ابدی است،‌ چنانکه قرآن کریم به آن تصریح دارد. عرفان ربطی به جادو و عالم شیاطین و اجنه ندارد. نه عارف جادوگر است و نه جادوگر عارف است. از نگاه اسلامی، عرفان ارزشمندترین کمال و مقامی است که انسان می تواند به آن نایل شود، درحالیکه جادو عملی حرام و شیطانی است که از آن نهی شده است. با پیوند زدن عرفان و جادو عرفان تخریب و جادو تقدیس می شود.
اعتقاد باطل دیگر دراین آیین این است که خدا را خدای قوم بنی اسرائیل معرفی می کنند؛ درحالیکه خدا خدای همۀ عالم است. این عقیده نیز ریشه در ادیان بدوی دارد که برای هر قبیله ای خدای مخصوصی قائل بودند.

یکی دیگر از انحرافاتی که در برخی از جنبش های باطن گرای یهودی پیدا شد هرزگی جنسی است. البته این امر ریشه در عرفان قبالا دارد که در باب خدا تصویرپردازی جنسی می کند. آخرین سفیرا که شخینا نام دارد جنبۀ زنانه خدا است در مقابل جنبۀ مردانه خدا که واحد مقدس است. موسی با شخینا نکاح می کند که نمادی از عشق عرفانی میان من الاهی و تو الاهی است. هرزگی جنسی در فرقۀ شابتای زِوی (1626-1676) شکل گرفت و در میان فرانکیست‌ها در قرن هیجدهم به مناسک معنوی جنسی تبدیل شد. امروزه این هرزگی به اشکالی افراطی مثل همجنس بازی در بین جمعی از پیروان کابالا بویژه طرفداران فلیپ برگ، که در لس آنجلس فعالیت می کند، شدت یافته است. مدونا، رقاصه و آوازه خان معروف، که در هرزگی جنسی شهرت دارد رسما به این جریان پیوست. این جریان توانسته است بسیاری از ستاره‌های سینمای هالیوود را به خود جذب کند. به نظر برخی از کارشناسان، بسیاری از فیلم های پرفروش هالیوودی ملهم از عقاید کابالایی و در پی اهداف صهیونیستی است؛‌ مثل ماتریکس، ارباب حلقه‌ها، پسر جهنمی و هری پاتر‌؛ چنانکه ردپای کابالا در بسیاری از رمان های عصر جدید دیده می شود از جمله در آثار پائلوکوئلیو. بسیاری از علمای یهود با این جریان مخالف هستند و آن را انحراف از کابالا می دانند. همچنین، کابالیسم در پیدایش بسیاری از جریان‌های فلسفی و سیاسی مثل اومانیسم و ماسونگری و گروه‌های مرموز و مؤثر در عصر جدید نقش داشته است.
وجود عقاید نژادپرستانه در منابع یهود و رسوخ این نگرش در باور یهودیان منفور ترین عنصر در این جمعیت و قوم است. نژادپرستی صهیونیست ها در این حد نیست که مثل دیگر نژادپرستان قوم خود را قوم برتر از دیگران بدانند، که این خود به اندازه کافی ننگین است، بلکه آنها پا را فراتر نهاده اساسا غیر یهودیان را انسان و دارای روح نمی دانند. این باور بود که در عصر جدید منجر به پیدایش صهیونیسم و اشغال سرزمین فلسطین و نسل کشی و آوارگی فلسطینیان از سوی صهیونیست های جنایتکار گردید. درمیان پیروان اسحاق لوریا، که از مهمترین رهبران قبالا است، نفرت از مسلمانان و ستیز با آنها به عنوان نیروهای شیطانی به ویژه در دورانی که این فرقه در آمستردام مرکزیت داشت برجسته بود.
در بسیاری از جنبش‌های عرفانی یهودی قرون اخیر، بعد معنوی عرفان و زهد و ریاضت و عبادت برای قرب به خدا و وصل به او هدف اصلی نیست، بلکه آنها با استفاده از شیوه‌های رازآلود و پنهانی در پی اهداف دنیوی و نژادپرستانۀ اقتصادی و سیاسی مانند اشغال سرزمین فلسطین و تشکیل دولت صهیونیستی با قلمروی از نیل تا فرات و سلطۀ مادی بر دنیا بوده‌اند. از این رو، گرچه از نظر ما عرفانِ برخاسته از دین یهود و کتب آسمانی آنْ عرفانی اصیل است، اما این جنبش‌های مجعول یهودی را نه از مصادیق سنت‌های اصیل عرفانی، بلکه از نمونه‌های بارز عرفان‌های کاذب باید تلقی کرد.