مسئولیت در اسلام امانت الهی است/ مسئولی که پاسخگو نیست کنار برود

دکتر محمد فنایی اشکوری درمورد فرهنگ صحیح پاسخگویی و ویژگی‎‏های آن به خبرنگارمهر گفت: مبنای پاسخگویی این است که کسی که مسئولیتی را بر عهده گرفته باید متعهد باشد که آن وظایف خود را به نیکی انجام بدهد. اگر چنانچه کوتاهی یا تخلف کرد باید پاسخگو باشد. استاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به اینکه قرآن فرموده مسئولیت‏ها را امانت الهی بدانیم و موظف هستیم امانت را شایسته به صاحبش برگردانیم گفت: وقتی پستی برای ما مشروعیت دارد که وظایفمان را به بهترین وجهی انجام دهیم.

وی افزود: باید از او سؤال شود و او هم پاسخ قانع کننده بدهد. از دیدگاه اسلامی هر انسانی که منصبی را می‏گیرد در پیشگاه خدا مسئول است و باید پاسخگو باشد. مسئولیت و موقعیت امانتی است که در اختیار اوست و البته خدا هم خواسته که امانت را به اهلش واگذار کنیم. کسی که امین است یعنی شخص باید اهلیت قبول مسئولیت را داشته باشد و خودش را امین آن امانت بداند.
این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه تصریح کرد: صاحب منصب باید قبل از هرکسی در برابر خدا پاسخگو باشد یعنی خدا از او خواهد پرسید و گریزی از این نیست. این است که در تعالیم اسلامی گفته‏اند حاسبو قبل ان تحاسبوا. قبل از انکه به حساب شما رسیدگی شود خودتان به حسابتان بپردازید.
فنایی تصریح کرد: باید نمایندگان و مردم از مسئولین مطالبه کنند و این مستلزم آگاهی و هوشیاری مردم و نمایندگان است. یعنی آنان باید احساس مسئولیت کنند و بی تفاوت نباشند و بر کار مسئولین نظارت داشته باشند. یعنی از آنچه که می‏گذرد آگاه باشند. فرهنگ پیگیری کردن امور هم باید رواج یابد لازمه آن هم این است که مردم در نقد بیان مشکلات آزاد باشند اگر مسئولان قرار است پاسخگو باشند مردم هم حق دارند که از آنها بپرسند. حالا رسانه‏ها در کنار اطلاع رسانی و آگاهی بخشی یکی از وظایفاشان خواست‏ها و مطالبات مردم از مسئولین است و همچنین اگر مسئولی پاسخگو نیست باید کنار برود.

استاد گروه فلسفه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)درمورد حد و حدود پاسخگویی مسئولین و مقامات هم تصریح کرد:هر کسی که کاری را بر عهده می‏گیرد یک فهرست وظایفی برایش تعریف شده است که باید بر طبق آن فهرست پاسخگو باشد و از آن تخطی نکند. البته مسائل امنیتی و نظامی را نباید فاش ساخت بلکه به نهادهای مربوطه باید چواب پس داد.

این نویسنده و مترجم عنوان کرد: انتقاد و اعتراض و مطالبات هم باید از روی انصاف و واقعیت بینی باشد نه برای تضعیف شخص یا بهانه‏گیری بی جا باشد. مسئولان هم باید منطقی و معقولانه به سؤالها جواب بدهند یعنی با توجه به امکانات و موانع و شرایطی و توان خود پاسخ دهند. هردو طرف باید عدل و انصاف و واقعی بینی داشته باشند.

استاد گروه فلسفه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) درمورد کیفیت پاسخگویی مسئولین هم یادآورشد: اولاًباید مسئولین پاسخ خواهی را حق مردم و پاسخ گفتن را وظیفه خود بدانند. نه اینکه احساس کنند که حمله‏ای به آنها شده و به هر صورتی که شده باید از خود دفاع کنند. درپاسخها نباید عذر و بهانه بیجا بیاورند. گاهی وقت‏ها فرد برای تبرعه خودش تمام گناه را به گردن دشمن خارجی می‎اندازد این راه فرار پسندیده نیست. باید اخلاق اسلامی و وجدان از دو طرف رعایت شود.

این نویسنده و مترجم آثار فلسفی درمورد اینکه آیا مقامات و مسئولان کشور در حد وظایف و مسئولیت‏های خود پاسخگو هستند یا نه هم بیان کرد: این نیاز به مطالعه و یک سری آمار و ارقام دارد که مشخص شود چند درصد مسئولان پاسخگو هستند اما آنچه که می‎تواند مسئولین را به پاسخگویی وادارد پاسخ خواهی است. یعنی مردم و رسانه‏ها یا نمایندگان از مسئولین مطالبه کنند تا پاسخگویی هیچ وقت از بین نرود.

استاد گروه فلسفه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) درمورد اینکه چگونه می‏شود فرهنگ درست پاسخگویی را در کشور نهادینه کرد هم اظهارداشت : اگر همانطوری که قرآن فرموده مسئولیت‏ها را امانت الهی بدانیم موظف هستیم که امانت را شایسته به صاحبش برگردانیم. وقتی پستی برای ما مشروعیت دارد که وظایفمان را به بهترین وجهی انجام دهیم اگر نتوانستیم، امانت را باید به امانتدار بهتری که امانت را بهتر پاسداری می‎کند بسپاریم.