فلسفه و محیط زیست

برخی تصور می‌کنند طبیعت و محیط زیست یک بحث حاشیه‌ای و مختص افراد بیکار یا اهل ذوق است، در حالی که دوره این حرف‌ها گذشته و پرداختن به طبیعت یک نیاز واقعی است.
محمد فنایی اشکوری عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در گفت‌وگو با خبرنگار آیین و اندیشهخبرگزاری فارس گفت: تا آنجا که می‌دانم قدمای ما کمتر به حوزه زیست محیطی ورود کردند چرا که دغدغه‌های امروز ما برای آنها مطرح نبود.
وی در ادامه افزود: ما امروز با بحران زیست محیطی روبه رو هستیم و این پدیده جدید مربوط به عصر مدرن و محصول تکنولوژی و زندگی جدید است و این بحران در طول تاریخ بی سابقه بوده است.
فنایی‌اشکوری اظهار داشت: درست است که در گذشته به طور مقطعی طبیعت مورد تهدید قرار می‌گرفته ولی کل کره زمین، هستی و حیات با تهدید جدی از نواحی مختلف صنعت و انواع آلاینده‌های آن و سلاح‌های مخرب روبه رو نبوده است، بنابراین اینها پدیده‌های بی سابقه است و امروز خیلی باید درباره اینها اندیشیده شود. لازم است هم مدیران و هم برنامه‌ریزان و اندیشمندان در این حوزه‌ها وارد شوند.
وی با بیان اینکه براساس تعریفی که از فلسفه دارم -که همان تفکر عقلی نظام مند درباره مسائل بنیادین در هر موضوعی است- طبیعت می‌تواند یک موضوع مهم برای اصحاب فلسفه ما باشد، توضیح داد: بر مبنای نگاه معنوی به عالم و هستی به خصوص با بینش عرفانی، در فرهنگ ما منابعی غنی برای پرداختن به این حوزه وجود دارد. اصولاً دیدگاه معنوی به هستی برای طبیعت نوعی قداست قائل است.

حتی براساس دیدگاه عرفا حق تعالی است که در این طبیعت به اشکال مختلف ظهور و نمود پیدا کرده است. بنابراین طبیعت مقدس است و حفظ و پاکیزه نگه داشتن آن یک تکلیف است.

علاوه بر این، حتی اگر نگاه مادی و سودجویانه هم داشته باشیم باید هوا، آب و سایر منابع طبیعی و زیست محیطی را سالم نگه داریم، چون حیات ما وابسته به طبیعت است. وی با بیان اینکه امروزه آنچنان آب، هوا، جنگلها و منابع طبیعی، جانداران و بطور کلی محیط زیست در معرض تهدید است که باید حفظ و ترمیم این طبیعت را تکلیف عمومی بدانیم، توضیح داد: البته برخی منابع در طبیعت و گونه‌های گیاهی و جانوری که منقرض شده، برگشت پذیر نیست اما سایر موارد را باید رعایت کرده یا به بازسازی آنها بپردازیم.
عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) در ادامه افزود: برخی تصور می‌کنند طبیعت و محیط زیست یک بحث حاشیه‌ای و مختص افراد بیکار یا اهل ذوق است، در حالیکه دوره این حرف‌ها گذشته و پرداختن به طبیعت یک نیاز واقعی است چرا که امروز طبیعت در مخاطره است و هجوم تخریب گرایانه به آن و یا بی اعتنایی به آن خسارت های غیر قابل جبران در پی دارد.  متأسفانه تخریب محیط زیست و ویران کردن طبیعت در کشور ما به صورت هشدار دهند و نگران کننده در حال پیشروی است. جنگل ها و منابع طبیعی تخریب می شوند و بجای آنها ویلا کاشته می شود؛ گونه های نادر و در حال انقراض درحال نابودی اند. شکار حیوانات بصورت غیر مسولانه و صرفا سودجویانه بطور مهار نشده جریان دارد و هر روز به افراد بیشتری مجوز شکار و کشتار و نابودی حیوانات داده می شود. آلودگی هوا و آب ها رو به افزایش است.
وی در ادامه افزود: متأسفانه سازمان‌ها حالت تشریفاتی به خود گرفته‌اند و کسی نیست که جلوی این تخریب را بگیرد، میزان تخریب با میزان حفاظت تناسبی ندارد و جنگل‌ها و حیوانات روز به روز در حال انقراض است. امروز نیاز به یک آگاهی بخشی عمیق و فراگیر داریم نخست متفکران و دانشمندان توجهشان جلب شود و ثانیاً یک عزم عمومی و ملی برای این کار صورت گیرد و مدیران نیز در این راستا پاسخگو باشند. باید نیروی انتظامی کارآمدی ویژه حفاظت از محیط زیست و مبارزه با سودجویان و قاچاقچیان و سوداگران طبیعت (اعم از آب و خاک و گیاهان و جانواران) تشکیل گردد. مسائل محیط زیستی را باید مثل مسائل امنیتی جدی گرفت و تسامح نورزید. این نکته را نیز از یاد نبریم که همه کارهای مجلس و دولت به یک پشتوانه فکری و اندیشه‌ای نیاز دارند که این کار اهالی فلسفه و فکر کشور است.